ટકાવારી – Percentage : રોજબરોજના વ્યવહારમાં વધ, ઘટ, નફો, ખોટ, વટાવ વગેરે બાબતોનું યોગ્ય સ્વરૂપ સમજીને તેની સરખામણી કરાવી પડે છે. આ માટે કોઈ ચોક્કસ પરિણામની જરૂર પડે છે. આવા પરિણામને પ્રમાણભૂત ગણવામાં આવે છે. કોઈપણ સંખ્યાનું 100 સાથેનું પ્રમાણ એટલે Takavari અથવા શતમાન.
ટકાવારી : Percentage
શતામાન એ એક પ્રકારનો અપૂર્ણાંક છે. આ અપૂર્ણાંકના છેડામાં હંમેશા 100 હોય છે.
- 12%નો અર્થ 12/100અથવા 0.12 થાય છે.
આપેલા અપૂર્ણાંકને 100 વડે ભાગવાથી તેનું સાદા કે દશાંક અપૂર્ણાંકમાં રૂપાંતર કરી શકાય છે.
- 3/4 નું ટકાવારીમાં રૂપાંતર = 3/4 * 100 = 75%
- 40%નું અપૂર્ણાંકમાં રૂપાંતર = 4/100 = 2/5 અથવા 0.4
ટકાવારી અંગેના ઉદાહરણોમાં ઉપયોગી થાય તે માટે અપૂર્ણાંક અને ટકાવારીનું એકબીજામાં રૂપાંતર કરવું જરૂરી બને છે. આ માટે યાદ રાખવા જેવી ટકાવારીનું અપૂર્ણાંકમાં નીચે દર્શાવેલ છે
| Percentage | અપૂર્ણાંક | Percentage | અપૂર્ણાંક | Percentage | અપૂર્ણાંક |
| 25% | 1/4 | 6 1/4 % | 1/16 | 5% | 1/20 |
| 50% | 1/2 | 12 1/2 % | 1/8 | 10% | 1/10 |
| 75% | 3/4 | 16 2/3 % | 1/6 | 20% | 1/5 |
| 100% | 1 | 8 1/3 % | 1/12 | 40% | 2/5 |
ટકાવારીના 50 જેટલા દાખલાઓ સોલ્યુશન સાથે ડાઉનલોડ કરવા અહીં ક્લિક કરો
ટકાવારી માટેના અગત્યના સૂત્રો
- x ના y ટકા xy/100 .
- x ને y ના ટકાવારી સ્વરૂપમાં દર્શાવવા x/y * 100 લેવું.
- x ની કેટલી ટકાવારી z છે? આનો જવાબ મેળવવા (z+100)/x શોધો.
- કેટલાના y% એ z બરાબર છે? આનો જવાબ મેળવવા (z + 100)/y શોધો.
- જો a, b થી x% વધારે હોય, તો b, a થી કેટલા ટકા ઓછા છે? આનો જવાબ મેળવવા x/(100+x)100 શોધો. જો કોઈ ચીજની કિમતમાં x% નો વધારો થાય તો ખર્ચમાં કેટલા ટકાનો ઘટાડો કરવાથી ન નફો કે ન નુકસાન થાય? આનો જવાબ મેળવવા x/(100+x)100 ગણો.
- જો કોઈ વસ્તુની કિંમતમાં x% નો ઘટાડો થાય તો ખર્ચમાં કેટલા ટકા વૃદ્ધિ કરવાથી ન નફો કે ન નુકસાન થાય? આનો જવાબ મેળવવા માટે x/(100-x)100 ગણો. જો કોઈ દુકાનદાર વસ્તુઓને તેની ખરીદ કિંમતે વેચે, પરંતુ તોલમાપમાં x માપના સ્થાને ઓછું માપ y વાપરે તો મળતો લાભ (ટકાવારીમાં) x/(x- y)100.
- જો કોઈ વસ્તુની કિંમતમાં x% નો ઘટાડો કરી નાખવામાં આવે તો પહેલાંની કિંમત મેળવવા માટે નવી કિંમતમાં કેટલા ટકા વૃદ્ધિ કરાવી પડે? આનો જવાબ મેળવવા x/(100-x)*100 ગણો.
- જો કોઈ સંખ્યાને x% વધાર્યા બાદ તેને x% ઘટાડવામાં આવે અથવા x% ઘટાડ્યા x% વધારી દેવામાં આવે તો તે સંખ્યા ઘટતી જશે અને બંને કિસ્સામાં સંખ્યામાં થતો (ટકાવારી) ઘટાડો = x^2/100 થશે.
સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષામાં પુછાતા કેટલાક પ્રશ્નો
- 75 ના કેટલા ટકા 60 થાય?
- કઈ રકમના 52% એ 182 થાય?
- એક સંખ્યાના 71% તેના 46% કરતા 120 વધારે છે તો તે સંખ્યાના 30% શોધો?
- એક સંખ્યાના 31% અને 13% વચ્ચેનો તફાવત 576 છે તે સંખ્યાના 17% શોધો?
- કોઈ વ્યક્તિ પોતાની આવકના 10% બચત કરે છે જયારે તે પોતાની આવકના રૂ.4500 ખર્ચ કરે છે તો તે વ્યક્તિની કૂલ આવક કેટલી.
- કોઈ એક પરિક્ષામાં પાસ થવા માટે જરૂર 33% છે એક વિદ્યાર્થીને તે પરિક્ષામાં 210 ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે પણ તે 21 ગુણ માટે થઈને નાપાસ થાય છે તો પરીક્ષા કૂલ કેટલા ગુણની હશે.
- એક ચુંટણીમાં એક ઉમેદવારને 62% મત પ્રાપ્ત થાય છે અને તે 144 મતોથી જીતી જાય છે તો કુલ મતદાન શોધો.
- A નો પગાર B કરતા 25% વધારે છે તો B નો પગાર A ના પગાર કરતા કેટલા ટકા ઓછો હશે.
- જો ચાના મુલ્યમાં 20% વધારો થાય તો ગૃહિણીએ ચાની વપરાશમાં કેટલો ઘટાડો કરવો જોઈએ કે જેથી ખર્ચમાં કોઈ ફેરફાર ન થાય.
- બે સંખ્યાનો તફાવત એ મોટી સંખ્યાના 20% જેટલો છે જો નાની સંખ્યા 20 હોય તો મોટી સંખ્યા શોધો.
| વધુ ઉદાહરણ દાખલા જોવા | અહીં ક્લિક કરો |
| માયઓજસઅપડેટ હોમ પેજ | અહીં ક્લિક કરો |